Robert wilde dit graag. Hij was heel gemotiveerd om er alles aan te doen om een fijne partner te vinden en was dan ook bereid een eind te reizen om mij persoonlijk te spreken.
Robert schreef zich in bij Mens & Relatie, maar het liep niet zoals het moest. De consulent was ervan overtuigd dat ze goede voorstellen had gedaan. Ze kon niet precies aangeven waar het probleem zat: de voorgestelde vrouwen waren positief over Robert en Robert zelf was in eerste instantie positief over de voorstellen. Waarom dan geen tweede afspraak? Ze had het al eens met een collega besproken, maar ze kwamen er niet uit. Ze vroeg me, om eens in gesprek met hem te gaan. Ze benadrukte dat het gewoon echt een leuke man was en naar haar inschatting had hij een hoge slagingskans. Dus ze was echt verbaasd over hoe het ging. Ze was daar ook open in naar Robert toe en had hem uitgenodigd voor een gesprek met mij. Robert wilde dit graag. Hij was heel gemotiveerd om er alles aan te doen om een fijne partner te vinden en was dan ook bereid een eind te reizen om mij persoonlijk te spreken. In deze blog zal ik eerst beschrijven wat Robert me vertelde en daarna aangeven wat er misging. En hoe het wetenschappelijk onderzoek wat ik gedaan heb, ons heeft geholpen dit te achterhalen en op te lossen.
Robert: een leuke man
De eerste indruk van Robert toen hij binnenkwam was zonder meer positief. Een leuke, vriendelijke man met een prettige, beschaafde uitstraling. Goed niveau, goed gekleed. Het gesprek verliep ook prettig. Robert is gewoon echt een leuke man. Hij vertelde dat hij mijn boek ‘Ja, ik wil’ gelezen had en was daar erg enthousiast over. Hij had het meegenomen en liet me zien hoe hij hoekjes van bepaalde bladzijdes omgevouwen had en sommige zinnen met een gele marker had gearceerd. Dat is natuurlijk heel vleiend voor een auteur. Dus ja, ik vond het een leuke man. Hij wilde graag een vaste relatie. En hij is bereid om naar advies te luisteren. Hoe is het dan mogelijk dat hij nog niet geslaagd was? Ondanks de inspanningen van hem en zijn consulent?
Te veeleisend?
Robert vertelde me dat hij diverse vrouwen had ontmoet middels relatiebemiddeling, maar er zat niemand bij met wie het genoeg klikte om door te gaan. Hij vroeg zich af, of hij misschien te veeleisend was. Daarbij refereerde hij aan het stuk in mijn boek over maximizers en satisficers. Dat gaat over de manier waarop je keuzes maakt en hoe het heel goed nadenken daarover juist averechts werkt. Barry Schwartz heeft veel onderzoek gedaan naar keuzestress. Hij is hierop gepromoveerd en is zelfs voorgedragen voor de nobelprijs voor economie. Hij stelt dat er twee soorten beslissers zijn, namelijk maximizers en satisficers.
Maximizer
De maximizer is iemand die, als er een keuze gemaakt moet worden, gaat vergelijken. De maximizer gaat serieuze afwegingen maken en proberen een zo weloverwogen als mogelijk keuze te maken. Als de keuze dan eenmaal gemaakt is denken ze achteraf ook nog vaak na of het wel de goede keuze was. De maximizer is op zoek naar het beste.
Satisficer
Een satisficer bepaalt zijn doel, gaat zoeken tot hij iets gevonden heeft wat voldoet aan dat doel en maakt een keuze. Een satisficer zoekt naar goed genoeg. Uit het onderzoek van Barry Schwartz bleek dat mensen die perfectionistisch zijn in hun keuzes (de maximizer) minder gelukkig zijn in hun leven. Hun keuzes blijken uiteindelijk niet beter of slechter dan die van de mensen die leven naar het motto ‘Goed is goed genoeg’, maar ze ervaren wel meer stress en twijfels. Dus voor de kwaliteit van de keuze maakt het over het algemeen niet zo uit, voor de kwaliteit van je leven kun je beter als satisficer leven. Echter… bij de partnerkeuze blijkt dit nog sterker te werken. Daar blijkt het leven van een maximizer niet alleen meer stress en twijfel met zich mee te brengen, maar ook de kwaliteit van de keuze wordt lager. Je maakt letterlijk slechtere keuzes in de liefde als je probeert het zo goed mogelijk te doen. Een enorme paradox.
Niet direct oordelen
Bij het zoeken naar een relatie werkt de strategie van de maximizer dus niet! Je kunt bij je zoektocht naar een partner niet zoeken naar het allerbeste. Je kunt namelijk in het begin van je zoektocht niet beoordelen wat het allerbeste is op termijn. Er is een verschil tussen wensen en behoeftes: dat wat je nodig hebt. En het gaat in een relatie juist om de eigenschappen die op lange termijn belangrijk zijn. Je zult even met iemand om moeten gaan om erachter te komen hoe iemand in de omgang is en hoe jullie samen met elkaar omgaan en dat kan niet als je meteen begint met elkaar beoordelen.
Te snel in zijn oordeel
Terug naar het gesprek met Robert. We bespraken een aantal ontmoetingen en wat me vooral op viel, is dat Robert steeds een einde maakte aan het contact, in de veronderstelling dat de ander hem niet zag zitten. Niet zo zeer veeleisend, maar vooral te snel in zijn oordeel, bleek uit de analyse. In de gesprekken zei hij vaak tegen de betreffende vrouw rechtuit, dat hij niet wist of het wat zou worden, maar toch wel een tweede afspraak wilde maken. Als de vrouw in kwestie dan in het tweede gesprek zei, dat ze niet wist of het wat zou worden, maar toch een vervolgafspraak wilde maken, zei hij, dat hij erover na wilde denken en besloot vervolgens geen ontmoeting meer te willen. Letterlijk zei hij: “Ik wil een vrouw die voor me gaat. Als ze twijfelt, hoeft het van mij niet”. Hierbij zag hij helemaal over het hoofd, dat hij zelf degene was, die bij de eerste ontmoeting iets soort gelijks had gezegd! Bovendien is maar de vraag, of de vrouw in kwestie wel twijfelde, of dit zei omdat ze voelde dat Robert afstand hield, voorzichtig was bij het zoeken van toenadering. Dan wordt de ander vanzelf ook voorzichtig. Vooral iemand die zelf veilig gehecht is zal zich in dat opzicht aanpassen, zal bewust of onbewust de grenzen die Robert aangeeft respecteren.
Angstige hechting en vermijdende hechting
Onze gevoelens, gedachten en gedragingen in relaties worden beïnvloed door eerdere ervaringen, die zich hebben gevormd tot een uniek, persoonlijk hechtingsysteem. Honderden onderzoekers hebben deze theorie, oorspronkelijk in 1973 door Bowlby, geformuleerd, onderzocht en daar bevestiging voor gevonden. Hechting kan op allerlei manieren gemeten worden. In mijn onderzoek ga ik uit van de positie van de twee dimensies: angstige hechting en vermijdende hechting. De posities op de dimensies angstig gehecht en vermijdend gehecht bepalen de manier waarop je nabijheid en steun zoekt bij anderen of juist afstand houdt én of je bang bent voor afwijzing. Dat bepaalt je gedrag maar, en dat is zo bijzonder aan de meest recente onderzoeken; het bepaalt ook je waarneming. Bij mensen met een hoge score op vermijdende hechting blijkt dat ze vaak een negatief beeld hebben van anderen. Ze beschrijven hun partner ook vaak negatief: véél negatiever dan die partner op grond van objectieve normen verdient. De mensen met een vermijdende hechting hebben ook pessimistische verwachtingen van het gedrag van hun partner en ze schrijven die partner vaak slechter toe, ook als daar niet echt een reden voor is. De partner wordt dus eigenlijk nogal wantrouwig bejegend. Voor mensen met een hoge score op angstige hechting ligt het complexer. Vaak namelijk heel tegenstrijdig. Zijn ze boos op hun partner dan verwijten ze het zichzelf. Of als de partner zich vervelend gedraagt nemen ze de schuld op zich voor dat gedrag van hun partner. Ze willen eigenlijk zo graag geliefd worden dat ze, tegen alle bewijs in, een positief beeld van hun partner willen houden. Zelfs als die overduidelijk slechte bedoelingen heeft.
De oplossing
Dus bij Robert was het niet zo zeer zijn perfectionisme wat een rol speelde, ook niet zo zeer de keuzestress op zich, maar het feit dat hij door ervaringen uit het verleden, een onveilige hechting had en daardoor ten onrechte het idee had dat de ander hem niet zag zitten. Een stuk onzekerheid dus. En dit is iets wat je helemaal niet verwacht bij een man als Robert, die zelfvertrouwen uitstraalt, er goed uit ziet, goede sociale vaardigheden heeft en succesvol is op zakelijk vlak. En zoals het zo vaak gaat: als je eenmaal echt weet wat het probleem is, ligt de oplossing voor de hand.
In 2020 hebben we in het kader van mijn promotieonderzoek een online serie ontwikkeld met een Webinar, een reader en zelfs een uitgebreide e-coaching van drie maanden met films, theorie, zelfreflectie-opdrachten en dergelijke. Deze bleek perfect geschikt voor Robert. En je raadt het vast al, bij de eerstvolgende kennismaking was het raak. Ja, inderdaad, bij het eerste partnervoorstel nadat hij deze e-coaching had gevolgd slaagde Robert. Kun je je voorstellen dat ik hier wel heel erg blij van werd? Juist als het moeilijk is, geeft het zo’n voldoening als het dan toch lukt! Wil jij ook graag relatiebemiddeling met wanneer nodig extra begeleiding? Schrijf je dan in bij Mens & Relatie! Voor meer informatie: Mens&Relatie.nl
Ervaringen in de liefde vormen je, soms positief, maar soms staan ze nieuw liefdesgeluk in de weg.
Voor mijn promotieonderzoek naar de slagingskans van de partnerzoekenden heb ik duizenden artikelen hierover gelezen. En sommige daarvan herkende ik in mijn dagelijks werk. Een van de artikelen waarin ik het gedrag van Robert herkende is:
Titel: Working Models of Attachment and Daily Social Interactions.
Auteurs: Paula R. Pietromonaco & Lisa Feldman Barrett
Journal of Personality and Social Psychology Association, Inc. 1997, Vol. 73, No. 6, 1409-1423.
https://www.affective-science.org/pubs/1997/PietromonacoFB1997.pdf